Lêdo Ivo, de stem van degenen die er geen hebben

23-12-2012. De vandaag tijdens een vakantie in Sevilla (Spanje) aan een hartinfarct overleden dichter Lêdo Ivo (Maceió, 1924) was één van de belangrijkste exponenten van het de Braziliaanse Generatie van 1945, een beweging die zich verzette tegen het Modernisme van 1922. Zijn poëzie was begaan met het individu en de maatschappij en handelde over het alledaagse en het menselijke. Hij vond dat de moderne dichter zich moet interesseren in de wereld van vandaag en moet laten leiden door zijn eigen persoonlijke ervaring.

Door critici werd Ivo ooit omschreven als een ´verontwaardigde dichter'.Zelf zei hij dat de wereld te verdelen is in dichters -waaronder hij ook andere auteurs, architecten, schilders en muzikanten telde- en degenen, die geen stem hebben. Daarom moesten volgens hem de 'dichters' hun stem aan die anderen lenen.

Evenknie van andere grote Braziliaanse dichters van zijn tijd, als Carlos Drummond de Andrade, João Cabral de Melo Neto en Ferreira Gullar vond Ivo na de periode van de formalistische Generatie van 45 zijn eigen persoonlijke en intieme dichtstijl. Hij ontving verschillende belangrijke prijzen voor zijn werk. Zijn meest mekende bundels waren 'Ninhos de Cobras' en 'A Noite Misteriosa'. In 2000 verscheen in Nederland een selectie uit zijn latere werk bij Wagner & Van Santen, onder de titel 'Vleermuizen en blauwe krabben', vertaald door August Willemsen. Curieus is dat Ivo in dezelfde stad overleed waar in 1875 één van zijn grootste voorbeelden, Antonio Machado -behorende tot de Spaanse 'Generatie van 27', geboren werd.

De toerist  

Op de boot propvol toeristen
die door de Rotterdamse delta vaart
ontmoet ik God
en Hij wendt voor mij niet te zien.

Aan reizen heb ik niets.
Alle reizen zijn onnut.
Ze voeren ons naar nergens
en onthullen evenmin het uiteind van de wereld.

God de grote reiziger is ook aan boord
maar Hij kijkt liever naar de stoomboten en naar de dokken.
Misschien hebben de mensen Hem teleurgesteld
met hun voortdurende gesmeek.

De hemel is vol verwensingen.
En ik benijd de meeuwen
die in het grijze water pikken
-de meeuwen die het kunnen stellen zonder God.

Uit: 'Vleermuizen en blauwe krabben' (vertaling van August Willemsen).